193 Sayılı GVK’da belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi karşılığında elde edilen kira
gelirler “gayrimenkul sermaye iradı” olarak ifade edilmektedir ve belli koşullar altında
gelir vergisine tabi tutulmaktadır.
Mesken kira geliri elde edenler elde ettikleri kira gelirinin 2024
yılı için istisna tutarı olan 33.000 TL’yi aşması halinde GMSİ beyannamesi verirler. 2024
yılı içerisinde
33.000 TL ve altında mesken kira geliri elde edenler beyanname vermek zorunda değildir.
2024 yılı için konut geliri istisna tutarı 33.000 TL dir.
Sahibi bulundukları konutları kiraya verenler gerçek gider
yöntemini seçmesi durumunda oturdukları konut veya lojman için ödedikleri kira bedelini
gider olarak
düşebilirler.
Götürü gider yöntemini seçen mükellefler, (hakları kiraya verenler
hariç) kira gelirlerinden istisna tutarını düştükten sonra kalan tutarın % 15’i oranındaki
götürü gideri
gerçek giderlere karşılık olmak üzere indirebilirler. Ancak, bu usulü seçen mükellefler iki
yıl
geçmedikçe gerçek gider yöntemine dönemezler.
193 Sayılı GVK’ya göre ücret, işverene tabi ve belirli bir
işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar (hizmet karşılığının
mal
olarak verilmesi) ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen (konut, araç sağlanması vb.)
menfaatlerdir.
193 Sayılı GVK 23. Maddenin 11. Fıkrasına göre elde edilen emekli
maaşı beyana tabi değildir.
2024 yılında tek işverenden 3.000.000 TL'ye kadar kesintiye tabi olan ücret gelirlerinin beyana
dâhil
edilmesine gerek yoktur. 3.000.000 TL ‘yi aşan tek işverenden kesintiye tabi olan ücret elde
edildiğinde
ise beyan edilmesi gerekmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Geçici 72 nci Madde kapsamındaki
gelirler toplamının, 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü diliminde yer alan tutarı ( 2024
yılı
gelirleri için 3.000.000 TL ) aşması hâlinde, bu gelirler yıllık beyannameyle beyan edilir.
Kesintiye tabi tutulmamış ücret gelirleri için, ücretin safi tutarının (matrah), asgari ücretin
yıllık
gelir vergisi matrahını(2024 yılı için 204.025,44 TL) aşması halinde yıllık beyanname
verilecektir.
Birden fazla işverenden ücret alan ve birden sonraki işverenden
aldıkları ücretlerin toplamı Gelir Vergisi Kanununda yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer
alan
tutarı (2024 yılı için bu tutar (230.000 TL dir.) aşmayan mükelleflerin, tamamı
kesinti yoluyla
vergilendirilmiş ücretleri yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir.
Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, ücret gelirleri
beyanının tespiti için birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı ücretli tarafından
serbestçe
belirlenecektir.
Ücret gelirlerinde istisna tutarı yoktur.
Ücret geliri tutarını aşan indirimler bir sonraki yıla zarar
olarak yazılamaz ertesi yıl indirim konusu yapılamaz.
Asgari ücret istisnası uygulamasından, ücretleri gerçek usulde vergilendirilenler yararlanabilir.
İkinci derece engelliler için 4000 TL
Üçüncü derece engelliler için 1700 TL
- Türkiye'de hizmet arz eden gerçek kişinin bağlı bulunduğu işverenin dar mükellef kurum olması, bu kurumun da Türkiye'de hiçbir şekilde kazanç elde edecek mahiyette faaliyette bulunmaması,
- Dar mükellef kurumda çalışan kişinin hizmet erbabı ve yapılan ödemenin de ücret niteliğinde olması,
- Dar mükellef kurumun Türkiye'deki personeline yapacağı ödemenin bu kurumun yurtdışı kazançlarından karşılanması,
- Ücretin döviz olarak ödenmesi,
- Ödenen ücretin dar mükellef kurumun Türkiye'deki hesaplarına gider olarak kaydedilmemesi
şartlarını bir arada taşıması gerekmektedir.
• Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı yanında çalışanlar,
• Özel hizmetlerde çalışan şoförler,
• Özel inşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı inşaat işçileri,
• Gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanlar,
• Gerçek ücretlerinin tespitine imkân olmaması nedeniyle, Danıştay'ın olumlu görüşü ve Maliye Bakanlığınca bu kapsama alınanlar.
Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi
sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı,
faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır.
Vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan menkul
sermaye iratlarının 2024 yılı için 13.000 TL’yi aşması halinde beyanname verilmesi zorunludur.
Vergi kesintisine tabi olan menkul sermaye iratlarının 2024 yılı
için 230.000 TL’yi aşması halinde beyanname verilmesi zorunludur.
2024 takvim yılında elde edilen bir kısım menkul sermaye
iradının beyanında dikkate alınacak indirim oranı %123,64’dir.
İlgili takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından, 1/1/2006 tarihinden önce ihraç
edilmiş olan ve Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (5) numaralı bendinde
sayılan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince
çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirlere indirim oranı 1’den büyükse beyan edilmeyecek,
1’den küçükse beyan edilecektir. (Eurobondlar hariç)
Dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen
menkul kıymetlerden elde edilen menkul sermaye iratlarının beyanında indirim oranı
uygulanmayacaktır.
Tam mükellef kurumlardan elde edilen kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan
tutar
vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması halinde,
vergiye
tabi gelir 2024 yılı için 230.000 TL’yi aşıyor ise beyan edilecektir. Beyan edilen tutar üzerinden
hesaplanan gelir vergisinden, kurum bünyesinde karın dağıtımı aşamasında yapılan % 10 (22 Aralık
2024
tarihi itibariyle kar paylarına %15 olarak tevkifat oranı uygulanacaktır) oranındaki vergi
kesintisinin
tamamı (istisnaya isabet eden kısım dahil) mahsup edilecek olup, mahsup sonrası kalan tutar genel
hükümler çerçevesinde red ve iade edilecektir.
Sadece adi komandit şirketlerin komanditer ortakları, limited
şirket ortakları ve anonim şirketlerin kurucu ortakları ile yönetim kurulu üyesi olan ortaklarınca
indirilebilecektir.
Ödenen primlerin, beyan edilen menkul sermaye iradının yetersiz
olması halinde müteakip yıllarda devreden geçmiş yıl zararı olarak indirilmesi mümkün değildir.
Menkul sermaye iradı dışında kira geliri (GMSİ), ücret kazancı ve diğer kazanç ve iratlardan bir
veya birkaçı olması durumunda beyanname bu sistem üzerinden verilebilir.
Diğer Kazanç ve İratlar 193 Sayılı GVK’da yer alan Değer Artışı
Kazançları ve Arızi Kazançlardan oluşmaktadır.
193 Sayılı GVK’da yer alan mal ve hakların elden çıkarılmasından
doğan kazançlar değer artışı kazancıdır.
Arama, işletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları, ihtira beratı,
alameti farika, marka, ticaret unvanı, her türlü teknik resim, desen, model, plan ile sinema ve
televizyon filmleri, ses ve görüntü bantları, sanayi ve ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş
bir
tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya
kullanma
imtiyazı gibi haklar değer artış kazancında bahsi geçen haklardır.
2024 yılı gelirlerine uygulanacak istisna tutarı 87.000 TL dir.
İstisna ilk madde(İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam
mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul
kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar) hariç
diğer tüm gelir unsurlarında uygulanacaktır.
Endeksleme; alış tarihinden önceki ay ve satış tarihinden önceki
ay ÜFE oranındaki artış %10 ve üzeri ise mal ve hakların alış bedeline bu artış oranı uygulanarak
bulunan yeniden değerlenmiş alış bedeli ile satış bedeli arasındaki fark bulunarak gayrisafi kazanç
bulunur. Eğer ÜFE artış oranı %10 un altında ise alış bedelinde herhangi bir işlem yapmadan satış
bedelinden düşülür.
Endeksleme satışı yapılan mal ve hakların; alış tarihinden bir
önceki ay ÜFE ile satış tarihinden önceki ay ÜFE oranı arasındaki artış miktarının %10 ve üzeri
olduğu
durumlarda yapılır, aksi halde yapılmaz.
Miras yoluyla veya bedelsiz sahip olunan gayrimenkullerin
satılması değer artışı kazancının konusuna girmemektedir.
193 Sayılı GVK 82.maddede yazılı olan kazanç türleri arızi
kazançları oluşturmaktadır
Arızi kazançlarda 2024 yılı gelirlerine uygulanacak istisna
tutarı 200.000 TL dir.
Bir takvim yılında elde edilen arızi kazançlardan (1), (2), (3)
ve (4) numaraları bentlerde yazılı olan kazançlar (Henüz başlamamış olan ticari, zirai veya mesleki
bir
faaliyete hiç girişilmemesi ile ihale, artırma ve eksiltmelere iştirak edilmemesi karşılığında elde
edilen kazançlar hariç) toplamının 2024 yılı gelirleri için 200.000 TL’si gelir vergisinden
müstesnadır.
Diğer kazanç ve iratlar dışında kira geliri(GMSİ), ücret kazancı
ve menkul sermaye iradından bir veya birkaçı olması durumunda beyannema
bu sistem üzerinden verilebilir.